آیا می‌دانید متخصص اندو و اندودنتیست کیست؟ در چه شرایطی لازم است تا به یک متخصص اندو مراجعه کنید؟ آیا یک دندان‌پزشک عمومی می‌تواند کار متخصص اندو را انجام دهد؟ دندان‌پزشکان بسته به حوزه تخصص خود با عناوین مختلف شناخته می‌شوند؛ اگرچه اغلب مردم همه آن‌ها را با عنوان دندان‌پزشک می‌شناسند. زمانی که ریشه دندان شما با مشکلی مواجه شود، لازم است تا برای حفظ و نجات دندان خود به یک متخصص اندو مراجعه کنید. با این حال ما در ادامه این مطلب از دکتر نفیسه امامی به طور مفصل‌تر درباره شرایط مراجعه به اندودنتیست صحبت خواهیم کرد.
منظور از درمان ریشه دندان چیست؟
در ابتدا گفتیم که اگر ریشه دندان شما دچار مشکلی شود، لازم است تا برای درمان به نزد یک متخصص اندو بروید. حال منظورمان از درمان ریشه دندان چیست؟ در این شیوه درمانی با کمک روش‌های منحصر به فرد، دندان خراب را ترمیم کرده و نجات می‌دهند. در صورت پوسیدگی عمیق، پالپ دندان، آلوده، ملتهب و تحریک می‌شود. عوامل مختلفی می‌تواند شما را مجبور به درمان ریشه کند که از جمله آن‌ها می‌توان به عدم انجام اقدامات مکرر پزشکی، عدم توجه به سلامت دندان‌ها، ترک‌خوردگی دندان و پر شدن‌های نامناسب اشاره کرد.
زمانی که فرایند درمان ریشه را روی دندان مورد نظر انجام دهند، پالپ دندان را برداشته و قسمت داخلی آن را پاک‌سازی می‌کنند. اگر درمان ریشه دندان خود را عقب بیندازید، بافت دندان عفونت خواهد کرد و دهان شما آبسه می‌کند. لازم است بدانید که عصب دندان نقش مهمی در سلامت و عملکرد دندان ندارد و نقش آن به عملکرد حسی دندان مربوط می‌شود تا شما گرما و سرما را حس کنید. از این رو با درمان ریشه تغییر بزرگی در عملکرد دندان شما ایجاد نخواهد شد.
به هر حال نقش مهمی که فرآیند ریشه درمان دارد برای سلامت دهان و دندان‌های شما است تا از بیماری‌های دهانی و دندانی جلوگیری شود. درمان ریشه دندان با سه روش جراحی اپیکو، اندو یا عصب‌کشی و ری اندو یا درمان مجدد ریشه دندان انجام می‌گیرد.
متخصص اندو Endo کیست؟
به احتمال زیاد افرادی که کار درمان ریشه را انجام داده باشند، به خوبی با متخصص اندو و اندودنتیست آشنایی دارند. متخصص اندو یکی از رشته‌های دندان‌پزشکی است و از واژه اندودنتیکس که ریشه‌ای یونانی دارد، برگرفته شده است. این واژه معنای داخل دندان را می‌دهد. دندان‌پزشکان دارای تخصص اندو از توانایی‌های لازم برای درمان مشکلات داخل دندان برخوردار هستند.
دکتر نفیسه امامی | متخصص درمان ریشه دندان
چه زمانی باید برای درمان ریشه به اندودنتیست مراجعه کنید؟
به احتمال زیاد در هنگام پوسیدگی در یکی از دندان‌های خود این سؤال برایتان پیش می‌آید که آیا نیاز است برای درمان ریشه اقدام کنید؟ در حالت کلی زمانی درمان ریشه انجام می‌گیرد که عصب دندان شما به طور مستقیم با باکتری‌ها تماس داشته باشد و به دلیل به وجود آمدن حفره‌های کوچک روی سطح دندان عفونت کند و با التهاب روبه‌رو شود.
در صورت آسیب دیدن عصب دندان و ایجاد التهاب در آن با فرایندی برگشت‌ناپذیر طرف هستید که هیچ راهی جزء درمان ریشه ندارد. در این شرایط باید نزد یک متخصص اندودنتیست بروید. حال این سؤال پیش می‌آید که چه زمانی باید برای درمان ریشه دندان اقدام کنید؟
اگر در یکی از دندان‌های خود احساس ناراحتی و درد داشته باشید یا در هنگام خوردن غذاها و نوشیدنی‌های بسیار داغ یا سرد حس دردناکی را در دندان خود تجربه کنید، به احتمال زیاد باید ریشه دندان خود را درمان کنید. مورد دیگر که نشان از نیاز دندان به درمان ریشه دارد، وجود التهاب و تورم لثه است.
چه تفاوتی میان اندودنتیست و دندان‌پزشک عمومی وجود دارد؟
شاید این سؤال برای شما پیش بیاید که آیا تفاوت دندان‌پزشک عمومی و اندودنتیست Endodontist در تجهیزاتی است که مورد استفاده قرار می‌دهند یا تنها در تخصص و میزان مهارت‌هایشان با یکدیگر تفاوت خواهند داشت؟ فرآیند عصب‌کشی یا درمان ریشه یک فرآیند واحد را دنبال می‌کند و هر دندان‌پزشکی باید اصول آن را به صورت یکسان انجام دهد. با این حال اندودنتیست‌ها به دلیل این‌که کار درمان ریشه را به صورت تخصصی انجام می‌دهند، لازم است تا تجهیزات پیشرفته و تخصصی‌تری داشته باشند.
البته باید بدانید که مهارت و تخصص فردی که کار درمان ریشه را انجام می‌دهد، با هیچ ابزاری جایگزین نخواهد شد. حتی دندان‌پزشکان عمومی نیز برای انجام عصب‌کشی از جدیدترین وسایل استفاده می‌کنند. با این حال، کاری که یک اندودنتیست انجام خواهد داد نسبت به دندان‌پزشک عمومی حرفه‌ای‌تر و دقیق‌تر خواهد بود و احتمال خطا در آن کم‌تر است.
در انجام چه کارهایی حتماً باید به متخصص درمان ریشه مراجعه کنید؟
برخی از درمان‌های دندان و لثه پیچیدگی‌های خاص خود را دارند که یک دندان‌پزشک عمومی دوره‌های آموزشی مربوط به آن را به اندازه کافی سپری نخواهد کرد و از این رو از تخصص لازم در این زمینه برخوردار نیست. ما توصیه می‌کنیم در موارد‌ی مانند درمان ریشه دندان‌هایی که ضربه خورده‌اند و یا دندان‌هایی که قبلاً عصب‌کشی شده و دچار عفونت شده‌اند، حتماً به نزد یک متخصص اندو بروید.
اندودنتیست با مهارت‌های خود می‌تواند مشکل شما را به صورت تخصصی‌تر برطرف کند. البته دندان‌پزشکان عمومی که خودشان تخصص لازم را ندارند، حتماً در صورت نیاز شما را به یک متخصص اندو معرفی می‌کنند تا خیالتان از بابت مراحل درمان راحت باشد. پس بهتر است در ابتدا که از بابت مشکل ریشه دندان خود مطمئن نیستید، به نزد یک دندان‌پزشک عمومی معتبر و باتجربه بروید که در صورت تشخیص او، شما را نزد اندودنتیست بفرستد.
مراحل درمان ریشه دندان توسط متخصص اندو
متخصص اندو برای درمان ریشه دندان چهار مرحله اصلی را دنبال می‌کند که این چهار گام در ادامه توضیح داده می‌شوند:
بی‌حسی منطقه مورد نظر
دندان‌پزشک به قسمتی از لثه شما که در نزدیکی دندان آسیب‌دیده قرار دارد، داروی بی‌حسی تزریق می‌کند یا روش‌های دیگر بی‌حسی را مورد استفاده قرار می‌دهد. این مرحله شاید با کمی حس سوزش و درد همراه باشد. بی‌حس‌کننده اجازه نمی‌دهد تا شما در طول درمان، درد را احساس کنید.
پاک‌سازی دندان
بعد از اثرگذاری بی‌حسی، دندان‌پزشک قسمت بالایی دندانتان را یک شکاف کوچک می‌دهد. با مشاهده پالپ آلوده، دندان‌پزشک آن را با ابزارهای لازم برمی‌دارد.
استفاده از آنتی‌بیوتیک
زمانی که پالپ آسیب‌دیده برداشته شود، دندان‌پزشک در صورت نیاز از آنتی‌بیوتیک موضعی در ناحیه مورد نظر استفاده خواهد کرد تا از بابت از بین رفتن عفونت مطمئن شود. بعد از تمیز و ضدعفونی شدن کانال‌ها، دندان شما با مواد خاصی پر می‌شود و در صورت نیاز لازم است تا از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی استفاده کنید.
پر کردن دندان به صورت موقت
شکاف ایجادشده در دندان با کمک یک ماده نرم به طور موقت پر خواهد شد و کار درمان به پایان می‌رسد. این مواد از آسیب کانال‌ها توسط بزاق جلوگیری می‌کنند.
آیا می‌توان درمان ریشه را به عقب انداخت؟
هیچ‌گاه نباید درمان ریشه دندان خود را به عقب بیندازید؛ زیرا به دلیل پوسیدگی دندان و ایجاد حفره‌های کوچک روی آن، سلامت دندان به خطر می‌افتد و در صورت عدم درمان سریع، عفونت گسترده شده و پوسیدگی در عمق بیشتری نفوذ خواهد کرد. از طرفی، درد بسیار زیادی که در اثر پوسیدگی دندان ایجاد می‌شود، برای فرد غیرقابل‌تحمل است و حتی در برخی مواقع با استفاده از مسکن‌ها شاهد هیچ اثری در بهبود اوضاع نخواهید شد.
بعد از درمان ریشه چه مراقبت‌هایی لازم است؟
بعد از درمان ریشه دندان حتماً باید از روش‌های مراقبتی استفاده کنید؛ زیرا در صورت عدم رعایت روش‌های مراقبتی، دوباره بافت دندان شما عفونت خواهد کرد. برای کامل شدن روند درمان و بهبودی، حتماً موارد زیر را رعایت کنید:
- داروهای تجویزشده را در زمان مقرر مصرف کنید.
- قبل از ترمیم نهایی تا جای ممکن از مصرف غذاهای سفت اجتناب کنید.
- در صورت احساس درد از مسکن‌های مجاز استفاده کنید.
- مسواک زدن را فراموش نکنید، اما تا زمانی که پانسمان از دهانتان خارج نشده نخ دندان نکشید.
- مراقبت از دندان خود را به‌خوبی انجام دهید تا درد و عفونت دوباره بازنگردد.
- اگر که با نشانه‌هایی مانند تب، آبسه، درد شدید و بی‌حالی روبه‌رو شدید حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.
دقت داشته باشید که بعد از پایان درمان دیگر هیچ دردی را نباید در دندان مورد نظر احساس کنید و اگر با این مشکل مواجه شدید، لازم است تا بار دیگر به نزد متخصص بروید تا او دوباره مشکل را بررسی کرده و برای درمان اقدام کند.
درمان ریشه دندان توسط اندودنتیست چه مزایایی دارد؟
در صورتی که برای درمان ریشه دندان آسیب‌دیده به نزد یک اندودنتیست باتجربه بروید، از مزایای زیادی بهره‌مند می‌شوید و از بابت سلامت دهان و دندان‌های خود تا حد زیادی مطمئن خواهید شد. البته دقت کنید که در صورت مراجعه دیرهنگام و گسترش عفونت شاید متخصص اندو دیگر نتواند برای نجات دندان شما کاری انجام دهد و لازم باشد تا دندان پوسیده (جهت بررسی دلایل پوسیدگی دندان؛ کلیک کنید!) را بکشد؛ اما با مراجعه زودهنگام، ریشه به راحتی درمان شده و می‌توانید دندان طبیعی خود را نگه دارید. با این حال از مزایای مهم درمان ریشه دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جلوگیری از گسترش عفونت
از طریق فرایند درمان ریشه، تمام باکتری‌هایی که عفونت ایجاد کرده‌اند، از بین خواهند رفت و در نتیجه مانع از گسترش عفونت به دیگر قسمت‌های دهان، فک و صورت می‌شود. با برداشتن پالپ عفونی و تمیز کردن کانال‌ها جلوی گسترش پوسیدگی گرفته خواهد شد.
یک روش درمانی بدون درد
برعکس تصور عموم مردم، درمان ریشه با استفاده از تکنولوژی‌های جدید دردی کم‌تر از کشیدن دندان و ناراحتی‌های دیگر دارد. اغلب بیمارانی که ریشه دندان خود را درمان کرده‌اند نسبت به کسانی که دندان کشیده‌اند، درد کم‌تری را گزارش خواهند کرد.
درمانی مقرون‌به‌صرفه
شاید با خود فکر کنید که با کشیدن دندان هزینه کم‌تری را نسبت به درمان ریشه پرداخت خواهید کرد؛ در صورتی که استفاده از روش‌های درمانی بعدی مانند ایمپلنت، پروتز و موارد دیگر هزینه‌های بیشتری برای شما در بر خواهد داشت.
کمک به سلامت کلی بدن
با درمان ریشه دندان به بهبود سلامت کلی بدن خود کمک می‌کنید. در صورت درمان نشدن عفونت با مشکلات مربوط به دهان و دندان روبه‌رو خواهید شد که می‌تواند سلامتی شما را تحت خطر قرار دهد.
کمک به هضم و جویدن بهتر غذا
با آبسه و تورم لثه و ایجاد درد درون آن، غذا خوردن به کاری دشوار برایتان تبدیل خواهد شد و یا به علت نجویدن درست غذا با مشکلات گوارشی روبه‌رو می‌شوید؛ در حالی که با درمان ریشه و قرار گرفتن یک تاج روی آن، دیگر مشکلی برای جویدن غذاهای مورد علاقه خود نخواهید داشت.
جمع‌بندی
احتمالاً با مطالعه آنچه در بالا گفته شد، به درستی درک کردید که در چه مواقعی باید به متخصص اندو و اندودنتیست مراجعه کنید. بهتر است با شناسایی مشکل در ریشه دندان ابتدا نسبت به متخصصان این حوزه تحقیق کرده و بهترین فرد را انتخاب کنید تا در طول فرایند درمان خیالتان راحت باشد و هیچ خطری سلامتی شما را تهدید نکند.
