دندانهای شیری، اولین دندانهایی هستند که در دهان هر انسان رشد میکنند. این دندانها تا سن مشخصی در دهان باقی مانده و سپس جای خود را به دندانهای دائمی میدهند که استحکام و دوام بالاتری دارند. دندانهای شیری دارای مشخصههای منحصر به فردی هستند که با آنها شناخته میشوند.
یکی از باورهای غلطی که در بین مردم رایج بوده، این است که دندان شیری ریشه ندارد. برخلاف آنچه تصور میکنیم، دندان شیری ریشه دارد، اما ما آن را نمیبینیم. در ادامه با ما همراه باشید تا به صورت کامل به بررسی ریشه دندانهای شیری بپردازیم.
ریشه دندان شیری
دندانهای شیری در سنین خاصی لق شده و میافتند. اگر دندانهای شیری افتاده را مورد بررسی قرار دهید، معمولا اثری از ریشه در آنها نمیبینید. همین موضوع باعث شده تا اغلب افراد تصور کنند که این دندانها هیچ ریشهای ندارند. در صورتی که همه ماجرا این نبوده و دندان شیری هم بهنوبه خود، دارای ریشه است. زمانی که دندان لق شده و وارد پروسه افتادن میشود، ریشه آن به مرور زمان تحلیل میرود.
این روند تحلیل رفتگی ادامه پیدا میکند تا زمانی که اثری از ریشه بر جای نماند. بر این اساس پس از افتادن دندان، آنچه که شما مشاهده میکنید، صرفا تاج دندان خواهد بود. تحلیل رفتن ریشه دندان علل مختلفی دارد که از میان آنها میتوانیم به جوانه زدن دندان دائمی اشاره کنیم. دندانهای دائمی دقیقا در قسمت زیرین ریشه دندانهای شیری جوانه میزنند. رشد این دندانها به مرور زمان باعث میشود که ریشه دندان شیری رفتهرفته تحلیل برود تا در نهایت هیچ اثری از آن باقی نماند.
ساختار ریشه دندانهای شیری
یکی از نکات مهمی که باید در رابطه با ساختار ریشه دندانهای شیری بدانیم، طول آنها است. معمولا به صورت میانگین این ریشهها بین 10 الی 15 میلیمتر طول دارند. این ریشهها بعد زمان مشخصی، به مرور شروع به تحلیل رفتن کرده و این روند را به آهستگی طی میکنند. زمانی که ریشه دندان شیری به صورت کامل تحلیل برود، دندان لق شده و در نهایت میافتد.
معمولا دندانهای قدامی و نیش یک ریشه و دندانهای خلفی دو الی سه ریشه دارند. همین موضوع باعث میشود تا تحلیل رفتن ریشههای دندانهای خلفی بهمراتب بیشتر از دندانهای قدامی و نیش طول بکشد. بر این اساس، معمولا دندانهای خلفی بین 9 تا 12 سالگی با دندانهای دائمی جایگزین میشوند. در صورتی که این اتفاق برای دندانهای نیش و قدامی، در 6 تا 7 سالگی میافتد.
لق شدن دندان شیری
همانطور که میدانیم دندانهای شیری در ابتدا لق میشوند تا اینکه در نهایت موعد افتادن آنها فرا برسد. فاصله بین لق شدن تا افتادن در موقعیتهای مختلف، میتواند تفاوتهایی با یکدیگر داشته باشد. در برخی از مواقع این فاصله بسیار کوتاه بوده و باعث میشود تا کودک بدون اینکه واکنشی نشان دهد و یا احساس بدی داشته باشد، دندانش از دهان خارج شود.
از طرفی در برخی از شرایط ممکن است این فاصله بسیار طولانی شود. طولانی شدن این مدتزمان، اثراتی را به دنبال دارد که باعث اذیت و آزار کودک میشود. از عوارض طولانی شدن فاصله لق شدن تا افتادن دندان میتوانید به احساس درد در لثهها، خونریزی در لثه و … اشاره کنیم. در این حالت ممکن است کودک در زمان غذا خوردن با مشکلاتی روبهرو شده و به همین دلیل اشتهای خود را تا حدی از دست بدهد.
کشیدن دندان شیری
یکی دیگر از موضوعاتی که آگاهی از آن در این زمینه ضرورت بالایی دارد، کشیدن دندان شیری زودتر از موعد مقرر است.
در برخی از مواقع ممکن است شرایطی پیش آید که شما مجبور شوید دندان شیری را زودتر از اینکه خودش بیفتد، بکشید.
توصیه میکنیم برای کشیدن دندان شیری فرزند خود، حتما به دندانپزشک کودکان با تجربه و ماهر مراجعه کنید تا بدون آسیب زدن به بافت لثه و سایر بخشهای دهان، دندان مورد نظر به درستی کشیده شود.
در چنین مواقعی متخصص دندانپزشکی اطفال، باید با بررسی دقیق گرافی دندان کودک، تجویز نهایی را انجام داده و اقدامات مورد نیاز برای کشیدن دندان را پیش بگیرد.
از جمله مواقعی که شما میتوانید اقدام به کشیدن دندان شیری کنید، باید به بروز عفونت در ریشه دندان، وارد شدن ضربه به دندان شیری و شکستگی در آن، فاصله افتادن بین لق شدن و افتادن دندان و … اشاره کنیم. در چنین مواقعی کشیدن دندان میتواند به عنوان یکی از بهترین راهکارها شناخته شود.
باقی ماندن ریشه دندان شیری در لثه
همانطور که اشاره کردیم، در برخی از مواقع مجبور میشویم که دندان شیری را بکشیم، بدون اینکه زمان افتادن آن رسیده باشد. گاهی اوقات ممکن است هنگام کشیدن دندان شیری، ریشه آن شکسته و در لثه فرد باقی بماند. این موقعیت تا حدی شایع بوده و احتمال بروز آن برای افراد مختلف وجود دارد. در صورتی که شکستگی اتفاق افتاده در نزدیکی تاج دندان باشد، دندانپزشک به آن دسترسی داشته و توانایی خارج کردن بخش شکسته شده از لثه را دارد.
در مواقعی ممکن است این شکستگی در بخش انتهایی ریشه باشد. بدیهی است که در این حالت دسترسی به دندان دشوار بوده و نمیتوان به راحتی قسمت شکسته شده را از لثه کودک خارج کرد. با توجه به محل شکستگی، توصیه میکنیم در چنین مواقعی اصرار به خارج کردن قسمت شکسته شده نداشته باشید.
با در نظر گرفتن این موضوع که جوانه دندان دائمی در قسمت انتهایی ریشه دندان شیری قرار دارد، هرگونه تلاش در این زمینه، میتواند باعث بروز آسیب در قسمت جوانه دندان شود. از این رو بهتر است صبر کنید تا با رشد دندان دائمی، به مرور زمان این قسمت شکسته شده به نزدیک سطح لثه بیاید. سپس میتوانید در صورت لزوم اقدامات لازم و مورد نیاز برای خارج کردن این قسمت را انجام دهید.
عوارض باقی ماندن ریشه دندان شیری
برخی از والدین بعد از شکستن ریشه دندان و باقی ماندن آن در لثه، نگران عوارض ماندن ریشه دندان در لثه هستند و از دندانپزشک درخواست میکنند تا اقدامات لازم و مورد نیاز را به صورت کامل اجرا کند. در چنین حالتی جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد. قسمت باقیمانده از ریشه دندان شیری، به مرور زمان با رشد دندان دائمی به سطح لثه آمده و از دهان کودک خارج میشود.
عصب کشی دندان شیری
یکی دیگر از موضوعاتی که درباره دندانهای شیری و ریشههای آنها باید مورد بررسی قرار بگیرد، عصبکشی این دندانها است. برای بسیاری از افراد سؤال میشود که آیا امکان عصبکشی این دندانها وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤال باید بگوییم بله امکان عصبکشی این دندانها وجود داشته و در برخی از مواقع انجام میشود.
توجه داشته باشید که عصبکشی دندانهای شیری کودکان با دندانهای بزرگسالان متفاوت بوده و باید حتما توسط متخصص دندانپزشک اطفال انجام شود. در برخی از مواقع ممکن است فقط عصب تاج و یا عصب تاج و ریشه مورد درمان قرار بگیرند.
توجه داشته باشید که عصبکشی این دندان، هیچگونه آسیب یا عارضهای برای دندان دائمی به دنبال ندارد و جای هیچگونه نگرانی در این زمینه نیست. باید بدانیم که ساختار دندان دائمی کاملا مجزا از دندان شیری بوده و به همین دلیل این موضوع نمیتواند هیچگونه آسیبی به دنبال داشته باشد.
در برخی از مواقع وجود هرگونه آسیب در دندانهای شیری میتواند با درد همراه باشد و تغذیه کودک را تا حد زیادی مختل کند. بر این اساس عصبکشی و ترمیم دندان بهترین اقدامی است در این زمینه میتوانید انجام دهید. توجه داشته باشید که خارج کردن دندان شیری از دهان زودتر از موعد مقرر هم میتواند عوارضی را برای کودک به دنبال داشته باشد؛ از این رو توصیه میکنیم تا حد امکان تلاش کنید دندان مورد نظر در دهان باقی بماند.
و در آخر…
دندانها یکی از اصلیترین اجزاء بدن هستند که به صورت کاملا مستقیم میتوانند بر روی تغذیه ما اثر بگذارند. دندانها به دو دسته شیری و دائمی تقسیم میشوند که هرکدام ساختار متفاوتی با یکدیگر دارند. دندانهای شیری در سالهای ابتدایی زندگی فرد رشد کرده و سپس جای خود را به دندانهای دائمی میدهند.
یکی از مهمترین بخشهای دندانهای شیری، ریشه آنها است که معمولا مورد توجه قرار نمیگیرد. ریشه این دندانها به مرور زمان تحلیل رفته و این موضوع باعث لق شدن و در نهایت افتادن دندان شیری میشود. در بخشهای قبلی این مقاله به صورت کامل به توضیح ریشه دندان شیری و باقی ماندن آن در لثه کودک پرداختیم.