دلیل عفونت ریشه دندان چیست؟
آیا می‌دانید عفونت ریشه دندان چیست؟ در چه مواقعی ریشه دندان عفونت می‌کند؟ آیا راهی برای درمان عفونت ریشه وجود دارد؟ غیرممکن است که فردی در طول دوران زندگی خود با مشکلات دندانی روبه‌رو نشده و حتی یک‌بار به دندانپزشک مراجعه نکرده باشد.
یکی از عواملی که می‌تواند باعث حس درد در یکی از دندان‌های شما شود، وجود عفونت در ریشه دندان است. عفونت باید خیلی سریع درمان شوند؛ زیرا در صورت عدم درمان به بافت‌های مجاور خود سرایت کرده و حتی احتمال گسترش آن در کل بدن وجود دارد. قبل از درمان عفونت ریشه دندان باید بدانیم که اصلاً چه مواردی باعث به وجود آمدن آن می‌شوند؟ همراه ما باشید.
عفونت ریشه دندان چیست؟
دندان‌ها شامل سه بخش اصلی ریشه، گردن و تاج می‌شوند. ریشه دندان درون لثه قرار دارد و قابل مشاهده کردن نیست. به کانال‌هایی که درون ریشه وجود دارد، پالپ می‌گویند. پالپ دربرگیرنده عروق خونی و اعصاب است و قسمت نرم دندان را شامل می‌شود. با عبور باکتری‌ها از لایه‌های پوششی دندان یعنی مینا و عاج به ریشه وارد خواهند شد و منجر به آلوده شدن پالپ می‌شوند. هر زمان که این اتفاق برای دندان پیش بیاید، عفونت ریشه اتفاق افتاده است و باید درمان ریشه دندان را جدی گرفت.
علائم عفونت ریشه دندان
عوامل مختلفی می‌تواند راه باکتری‌ها را به پالپ دندان باز کند. با باز شدن راه باکتری‌ها به ریشه، علائمی بروز خواهند کرد که می‌توانند شما را نسبت به عفونت ریشه دندان مشکوک کنند. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود درد در ناحیه فک و صورت
- مشاهده ضایعاتی در لثه و اطراف ریشه دندان مانند ورم و آبسه
- حساس شدن دندان‌ها نسبت به سرما و گرما
- درد شدید دندان
- تغییر یافتن رنگ دندان
- درد ضربان دار
- بوی بد دهان
- تورم غدد گردن
- وجود طعم تلخ در دهان
- حساس شدن دندان نسبت به فشار
- تب
عوامل ایجاد عفونت ریشه
هر عاملی که باعث باز شدن راه باکتری‌ها به درون پالپ دندان شود، باعث عفونت ریشه خواهد شد. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دندان‌قروچه
- شکستگی دندان
- آبسه‌ای که درمان‌نشده
- پوسیدگی‌های شدید دندان
- ضربه خوردن دندان
عوارض عفونت ریشه دندان
در صورتی که وجود عفونت در ریشه دندان تائید شود، اما هیچ اقدامی برای درمان آن انجام ندهید، به‌زودی شاهد چند برابر شدن علائم حاضر خواهید بود. شما در ناحیه مورد نظر و صورت و فک خود، درد بسیار شدیدی را احساس خواهید کرد که در صورت عدم درمان غیرقابل‌تحمل می‌شود. علاوه بر این، احتمال سرایت عفونت به مناطق دیگر وجود دارد که به دنبال آن عوارض جبران‌ناپذیری به وجود خواهد آمد.
چگونگی درمان عفونت‌های ریشه دندان
اینکه بتوان عفونت ریشه دندان را درمان کرد، بستگی به برگشت‌پذیر یا برگشت‌ناپذیر بودن عفونت دارد. در واقع اینکه از چه شیوه درمانی استفاده شود، بستگی به این دارد که عفونت تا چه اندازه پیشروی کرده است. این دو روش درمان را در ادامه توضیح می‌دهیم:
درمان عفونت پالپ برگشت‌پذیر
اگر عفونت در مراحل اولیه خود بوده و تازه شروع شده باشد، شاید بتوان با روش‌های خانگی از گسترش آن جلوگیری کرد. در درمان اولیه، درد و تورم نابود می‌شود. در صورت وارد شدن آسیب جدی به دندان مانند شکستگی یا پوسیدگی باید دندان را ترمیم کرد تا از پالپ آن مواظبت شود.
درمان عفونت پالپ برگشت‌ناپذیر
در عفونت پالپ برگشت‌ناپذیر به عصب دندان، آسیب وارد شده و دیگر قابل بازگشت نخواهد بود. در این حالت باید برای عصب‌کشی دندان به نزد دندانپزشک رفت تا او برای خارج کردن عفونت و بافت‌های مرده اقدام کند. در صورت انجام نشدن عصب‌کشی، چاره‌ای جز کشیدن دندان نیست. اگر عصب‌کشی انجام نشود، عفونت به دیگر بافت‌ها سرایت می‌کند و مشکلات بیشتری ایجاد خواهد شد. همچنین در برخی مواقع برای جلوگیری از گسترش عفونت و از بین بردن آن، دندانپزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
علائم تشخیص گسترش عفونت ریشه
در صورتی که به غیر از علائم ذکرشده در بالا، احساس تب داشته باشید، یعنی عفونت در بدنتان پخش شده است. با پخش عفونت در اطراف دندان مربوطه، احتمال به وجود آمدن مشکل در بلع یا تنفس وجود دارد. در صورت این اتفاق حتماً باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. علائمی که در ادامه نام می‌بریم، سرایت عفونت ریشه دندان به دیگر بخش‌های بدن را نشان می‌دهند:
- سردرد
- سرگیجه
- تب
- برافروختگی پوست
- خستگی
- لرز کردن
- عرق کردن
- تورم صورت
- تورم شدید و دردناک در لثه
- افزایش دمای بدن
- اسهال، استفراغ و درد معده
- افزایش تعداد تنفس و دمای بدن
- افزایش ضربان قلب
روش‌های جلوگیری از بروز عفونت در دندان
شما با استفاده از روش‌های زیادی می‌توانید از عفونت ریشه دندان جلوگیری کنید. مسواک زدن‌های منظم و کشیدن نخ دندان به طور منظم و صحیح در جلوگیری از بروز عفونت بسیار تأثیرگذار هستند. هر سال باید برای جرم‌گیری دندان‌های خود به نزد دندانپزشک بروید. با جرم‌گیری می‌توان پلاک دندانی را از بین برد و از بروز عفونت، پیشگیری نمود. از دیگر روش‌های پیشگیری از عفونت پالپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعویض به‌موقع مسواک
- فلوراید تراپی
- کم کردن مصرف غذاهای شیرین و مضر
- استفاده از خمیردندان باکیفیت و مناسب
انواع آنتی‌بیوتیک‌های مناسب عفونت دندان
کلیندامایسین
این دارو می‌تواند روی طیف وسیعی از باکتری‌های عفونی مؤثر باشد. این دارو در درمان عفونت دندان به کار می‌رود. دوز کلیندامایسین در هر 8 ساعت برابر با 300 یا 600 میلی‌گرم است.
داروهای کلاس پنی‌سیلین
متداول‌ترین نوع آنتی‌بیوتیک‌ها پنی‌سیلین‌ها هستند. پنی‌سیلین و آموکسی سیلین جزء این داروها هستند که برخی از دندان‌پزشکان، آموکسی سیلین همراه با اسید کلاوولانیک توصیه می‌کنند. استفاده از این ترکیب در از بین بردن باکتری‌های سرسخت مؤثر خواهد بود. آموکسی سیلین برای هر 8 ساعت دارای دوز 500 میلی‌گرم و یا هر 12 ساعت، 1000 میلی‌گرم است. البته برخی از باکتری‌ها در برابر این داروها از خود مقاومت نشان می‌دهند و لازم است تا دکتر داروی دیگری را تجویز کند.
مترونیدازل
برای درمان برخی از عفونت‌ها می‌توان از مترونیدازل استفاده کرد. البته این دارو برای همه افراد توصیه نمی‌شود. دندانپزشک باید دوز مربوط به این دارو را تجویز کند.
آزیترومایسین
آزیترومایسین یک داروی قوی برای از بین بردن بسیاری از باکتری‌ها است که به توقف رشد آن‌ها کمک می‌کند. معمولاً اگر فردی دارای حساسیت به پنی‌سیلین باشد، این دارو را برای درمان عفونت دندان آن توصیه می‌کنند. در هر 24 ساعت، 500 میلی‌گرم از دوز آزیترومایسین در سه روز باید مصرف شود.
درمان عفونت ریشه دندان در خانه
عفونت دندان هیچ‌گاه قابل درمان با روش‌های خانگی نیست و حتماً باید به دندانپزشک مراجعه نمایید. بنابراین بهتر است از انجام روش‌های خانگی دوری کنید؛ اما در صورت عدم دسترسی به دندانپزشک استفاده از دستور‌العمل‌های زیر توصیه می‌شود:
- شستشوی دندان با محلول آب نمک ولرم
- استفاده از مسواک نرم برای تمیز کردن دندان
- عدم مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های خیلی سرد یا خیلی گرم
- عدم جویدن غذا با دندانی که عفونت دارد.
- استفاده از داروهای مسکن مانند ایبوپرفون و استامینوفن
دلایل بازگشت دوباره عفونت به دندان
در مواقع نادری ممکن است دندانی که ریشه آن عفونت کرده دوباره آسیب ببیند. در اغلب موارد دندانپزشک می‌تواند این مشکل را به خوبی برطرف کند تا از بروز دوباره عفونت جلوگیری شود. در موارد زیر احتمال بروز عفونت دوباره وجود دارد:
- ترمیم ناقص که می‌تواند باعث ورود دوباره باکتری‌ها و عفونت ریشه شود.
- وجود یک ترک غیرقابل تشخیص درون ریشه دندان
- وجود یک کانال آلوده که قبلاً مشاهده نشده است.
- روکش دندان‌شکسته شود و باعث ورود دوباره باکتری‌ها به داخل دندان شود.
درمان عفونت ریشه دندان توسط دندانپزشک متخصص
برای چگونگی درمان عفونت ریشه دندان توسط دندانپزشک لازم است تا ابتدا وضعیت دندان از طریق معاینه تشخیص داده شود. متخصص اندو با مشاهده تصویر دندان بیمار که توسط اشعه ایکس گرفته شده است، وضعیت پیشروی روند بیماری را بررسی می‌کند. اینکه آیا بیماری به کندی در حال پیشروی است یا به سرعت؟
برخی از بیماران به منظور درمان عفونت ریشه دندان خود نیاز دارند تا چندین بار به دندان پزشک مراجعه کنند. در واقع فرایند درمان آن‌ها چندین مرحله را شامل می‌شود. این مسئله بستگی به وضعیت بیمار، نوع عفونت و فک او دارد. علاوه بر این، روشی که توسط متخصص برای درمان انتخاب می‌شود، در فرایند درمان شما بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
جمع‌بندی
ما در این مطلب از دکتر نفیسه امامی متوجه شدیم که عفونت ریشه دندان به دلیل ورود باکتری‌ها به پالپ دندان است و برای جلوگیری از عفونت باید راه ورود باکتری‌ها را با روش‌هایی که در بالا گفتیم، بست؛ اما با این حال برخی مواقع نمی‌توان از ورود باکتری‌ها ممانعت کرد و در این حالت باید خیلی سریع به نزد دندانپزشک رفت تا او اقدامات لازم را انجام دهد. در صورت عدم مراجعه سریع، احتمال از دست دادن دندان و مشکلات دیگر وجود دارد.
