یکی از عارضه‌هایی که ممکن است برای هر کس پیش آید، شکستن دندان است. دندان‌ها در عین داشتن استحکام و مقاومت بالا، تحت شرایط خاصی آسیب‌پذیر هستند و ممکن است صدمه ببینند. شکستن بخشی از دندان هم یکی از این صدمات بوده که باید سریعا اقدامات درمانی و ترمیمی آن انجام شود.
توصیه می‌کنیم که بعد از شکستن دندان، سریعا اقدامات درمانی را انجام دهید تا از بدتر و عفونی شدن دندان جلوگیری کنید. در ادامه قصد داریم تا به بررسی مهمترین اقداماتی که در این موقعیت باید انجام دهید، بپردازیم.
بیشتر بخوانید: بعد از ترک خوردن دندان چه کنیم؟
دلایل شکستگی دندان
قبل از اینکه به سراغ اقدامات درمانی دندان شکسته برویم، لازم است که به بررسی دلایل و عواملی که باعث شکستگی در دندان می‌شوند، بپردازیم. شایع‌ترین دلایل در این زمینه، وارد شدن ضربه به دندان یا زمین خوردن است. زمین خوردن معمولا در کودکان بسیار رایج بوده و باعث شکستگی در دندان‌های جلویی آن‌ها می‌شود.
برخی از مواقع تصادفات جاده‌ای هم می‌توانند باعث بروز این حالت شوند. در چنین مواقعی باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دندان‌پزشکی مراجعه کنید. در واقع دو ساعت ابتدایی، به عنوان زمان طلایی شناخته شده و اثرگذاری فوق‌العاده‌ای در روند درمان دارند.
توجه به دندان شکسته در دهان
پوسیدگی و خرابی دندان هم می‌تواند عامل شکستگی دندان باشد. در این حالت ممکن است فرد با خوردن مواد غذایی سفت و سخت، دچار شکستگی در دندان شود. از این رو توصیه می‌کنیم که همواره در جویدن و گاز زدن مواد غذایی سفت، دقت زیادی داشته باشید که نتیجه آن آسیب رسیدن به دندان‌های شما نشود. از دیگر دلایل شکستن دندان می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم که باید درباره آن‌ها اطلاعات و آگاهی کاملی داشته باشید:
– دندان‌قروچه و فشردن بیش‌ازحد دندان‌های به یکدیگر
– فشارهای حرارتی مانند خوردن مواد غذایی داغ و یا شست‌وشوی دندان با آب یخ
– پرکردگی دندان
– پیری و ضعیف شدن ساختار دندان به‌صورت طبیعی
علائم تشخیص دندان شکسته در دهان
دندان شکسته شده با علائم خاصی همراه است که شما باید درباره آن‌ها اطلاع داشته باشید. توصیه می‌کنیم به‌محض اینکه این علائم را احساس کردید، حتما به دندان‌پزشک مراجعه کنید. برخی از شایع‌ترین علائم دندان شکسته شده به شرح زیر هستند:
– احساس تیزی در دهان
– درد شدید قبل یا بعد از گاز زدن
– تورم لثه در اطراف دندان آسیب‌دیده
– حساسیت زیاد به مواد سرد، گرم و شیرین
– احساس درد تصادفی در دندان آسیب‌دیده
بعد از شکستگی دندان چه باید کرد؟
دندان ممکن است دچار لب‌پر شدگی و یا شکستگی کامل شود. در برخی از مواقع این شکستگی می‌تواند هیچ دردی به همراه نداشته باشد، اما در اغلب مواقع زبان خیلی زود می‌تواند متوجه سطح تیز دندان داخل دهان شود.
در صورتی که تکه بزرگی از دندان بشکند، احتمال آسیب دیدن عصب دندان وجود دارد. در این حالت عصب در معرض هوا، مواد غذایی گرم و سرد و سایر عواملی که باعث تشدید دندان‌درد می‌شوند، قرار می‌گیرد. در این حالت شکستگی با درد همراه بوده که ممکن است به صورت مداوم یا متناوب باشد.
بدیهی است که شما نمی‌توانید در خانه و با روش‌های خانگی، به درمان و ترمیم دندان شکسته شده خود بپردازید. این حالت یک وضعیت اورژانسی بوده که باید سریعا به دندان‌پزشک مراجعه کرده و اقدامات درمانی موردنیاز را انجام دهید.
نگهداری تکه‌های دندان شکسته شده
در ابتدا توصیه می‌کنیم که به دنبال قسمت شکسته شدن دندان بگردید و پس از اینکه آن را پیدا کردید، در شیر خنک نگهداری کنید. در صورتی که به شیر خنک دسترسی نداشتید، توصیه می‌کنیم سریعا از داروخانه سرم خریداری کرده و دندان شکسته را در سرم نگهداری کنید. حتی اگر به سرم هم دسترسی نداشتید، می‌توانید تکه دندان در دهان خود نگه دارید تا زمانی که اقدامات دندان‌پزشکی انجام شود.
چنانچه بخش‌های شکسته شده دندان را به دندان‌پزشک برسانید، ممکن است دندان‌پزشک بتواند با کنار هم قرار دادن آن‌ها، دندان شما را ترمیم کند. توصیه می‌کنیم به هیچ عنوان تلاش نکنید این بخش‌ها را خودتان در کنار هم قرار دهید، چراکه نیاز به ابزار خاصی داشته و در برخی از مواقع ممکن است باعث آسیب رسیدن به عصب و سایر بخش‌های دندان شود.
از بین برن باکتری‌ها
توجه داشته باشید که دهان شما پر از باکتری است. وجود این باکتری‌ها می‌تواند باعث عفونی شدن دندان شود؛ از این رو توصیه می‌کنیم که بعد از شکستگی دندان، آب‌نمک قرقره کنید تا از بروز این حالت جلوگیری شود. در صورتی که تا مراجعه به دندان‌پزشکی، زمان زیادی بگذرد، باید بعد از هر وعده غذایی، این کار را تکرار کنید.
استفاده از مسکن برای کاهش درد دندان
در صورتی که احساس درد دارید، می‌توانید از مسکن‌های مؤثر در این زمینه استفاده کنید. خانواده ایبوپروفن و مشتقات آن بهترین گزینه‌ها محسوب می‌شوند و می‌توانند علاوه بر درد، تورم را نیز کاهش دهند.
بیشتر بخوانید: درمان درد دندان در طب سنتی
کاور لبه‌های تیز
لبه‌های تیز دندان در برخی از مواقع می‌تواند باعث خراش یا آسیب زبان یا لثه شود؛ از این رو می‌توانید با خرید وکس دندان، این قسمت برنده را کاور کنید. در صورتی که مراجعه به دندان‌پزشکی چند روز طول بکشد، باید در این مدت با رعایت اصول خاصی غذا بخورید. خوردن غذاهای سفت و سخت، داغ و یا خیلی سرد در این دوران ممنوع است. همچنین توصیه می‌کنیم غذا را از قسمت سالم دهان خود بخورید.
در صورتی که شکستگی دندان جدی بوده و همراه با خونریزی باشد، باید اقدامات زیر را به خوبی انجام دهید تا اینکه نوبت دندان‌پزشکی شما فرا برسد.
– دهانتان را به خوبی با آب گرم بشویید.
– با یک قطعه گاز، فشار ملایم و مناسبی بر روی ناحیه آسیب‌دیده وارد کنید تا خونریزی بند آید؛ توصیه می‌کنیم این کار را به مدت 10 دقیقه انجام دهید.
– در صورتی که استفاده از گاز استریل اثری نداشت، بهتر است از چای کیسه‌ای با فشار بیشتر استفاده کنید.
– بر روی لب‌ها و گونه روی دندان شکسته شده، کمپرس آب سرد قرار دهید تا میزان تورم و درد کاهش پیدا کند.
– در صورتی که امکان مراجعه آنی به دندان‌پزشکی وجود ندارد، قسمت شکسته شده دندان را با چسب موقت دندان بپوشانید.
انواع شکستگی های دندان
شکستگی‌های دندان دارای درجه‌بندی و انواع مختلفی هستند که شما باید درباره آن‌ها اطلاعات و آگاهی کاملی داشته باشید. تفاوت در انواع شکستگی دندان، باعث می‌شود تا روش‌های درمانی برای این عارضه هم متفاوت باشند. در این قسمت قصد داریم تا با انواع شکستگی‌ها آشنا شویم.
ترک‌های جزئی
این دسته از ترک‌ها تحت عنوان شیارهای مویی هم شناخته می‌شوند. این شیارها در واقع ترک‌های عمودی بسیار باریکی هستند که فقط لایه بیرونی دندان را درگیر کرده‌اند. در اغلب مواقع این ترک‌ها نیاز به درمان ندارند، اما شما می‌توانید با پولیش کردن سطح دندان، آن‌ها را پوشش دهید.
ترک‌خوردگی دندان
سطح دیگری از این عارضه، مربوط به ترک‌خوردگی دندان است. این عارضه صرفا مربوط به مینای دندان نبوده و می‌تواند از سطح جونده تا عصب‌ها را به خود درگیر کند. در این نوع از شکستگی، بخش‌های دندان در جای خود باقی می‌مانند، اما به تدریج این ترک‌ها گسترش پیدا می‌کند. در اغلب مواقع می‌توان این نوع از ترک‌ها را با مواد پرشدگی دندان ترمیم کرد.
در این راستا دندان نیاز به روکش دارد تا از باز شدن ترک‌ها به مرور زمان، جلوگیری شود. در صورتی که بخش زنده و عصب دندان در این حالت آسیب‌دیده باشد، باید از طریق عصب‌کشی دندان اقدام به درمان آن بکنید.
لب پرشدگی دندان
یکی دیگر از سطح‌های شکستگی دندان، مربوط به لب پرشدگی دندان می‌شوند. این عارضه همیشه نیاز به درمان داشته و شرایط آن کاملا وابسته به وضعیت دندان شما است. در برخی از مواقع ممکن است دندان‌پزشک توصیه کند که دندان را با استفاده از مواد پر کردن ترمیم کنید تا از پیشروی آسیب، جلوگیری شود. با این کار وضعیت دندان به حالت طبیعی خود باز می‌گردد. در مواقعی که لب‌پر شدگی کوچک باشد، می‌توانید با پولیش کردن سطح دندان، به ترمیم آن بپردازید.
شکستگی کاسب
این نوع از شکستگی دندان معمولا در برجستگی‌های سطح جونده دندان اتفاق می‌افتد. معمولا این مدل شکستگی اثری بر پالپ دندان ندارد و احتمال اینکه با درد همراه باشد، کم است. این نوع از شکستگی هم با روش‌های درمانی دندان‌پزشکی‌ترمیم شده و ظاهر دندان به حالت عادی خود باز می‌گردد.
شکستگی جدی
این نوع از شکستگی‌ها عمق زیادی داشته و معمولا عصب دندان را به خود درگیر می‌کنند. از این رو در اغلب مواقع با درد و حساسیت زیادی همراه هستند. از دیگر علائم این نوع از شکستگی دندان می‌توانیم به خونریزی اشاره کنیم. این مدل شکستگی معمولا در اثر ضربه یا زمین خوردن اتفاق می‌افتد. برای درمان این حالت معمولا باید عصب‌کشی انجام شده و برای استحکام دندان، روکش تهیه شود.
دو نیم شدن دندان
در این نوع از شکستگی، دندان به حالت عمودی به دو نیم تقسیم می‌شود. دندان‌های آسیابی دارای دو ریشه هستند. از این رو ممکن است یکی از ریشه‌ها سالم مانده و امکان حفظ دندان وجود داشته باشد.
در این حالت باید با استفاده از روکش دندان به ترمیم آن پرداخت. در چنین حالتی نیاز به عصب‌کشی و درمان ریشه وجود دارد تا قسمت و ریشه‌های آسیب‌دیده از دهان خارج شوند. در صورتی که این مدل شکستگی به نحوی باشد که نتوان دندان را نجات داد، باید کشیده شده و سپس با استفاده از روش‌هایی مانند ایمپلنت و … دندان جایگزین ساخته شود.
شکستگی به دلیل پوسیدگی دندان
پوسیدگی می‌تواند باعث تضعیف بافت دندان شده و در نهایت، ریزش یا شکستن دندان را به دنبال داشته باشد. در این حالت دندان‌پزشک باید دندان را مورد بررسی قرار داده و بهترین روش را برای درمان و ترمیم دندان شکسته پیشنهاد دهد. در صورتی که پوسیدگی از نوع گسترده بوده و به استخوان رسیده باشد، تنها راهکار موجود، خارج کردن دندان از دهان است.
بیشتر بخوانید: دلایل و درمان پوسیدگی دندان
جمع‌بندی
سلامت دندان‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. از این رو اغلب افراد به دنبال روش‌هایی هستند که دندان‌های سالم و یکدستی داشته باشند. شکستگی دندان در سطح‌های مختلفی رخ داده و می‌تواند بر روی سلامت و زیبایی ظاهر دندان‌ها اثر بگذارد. شکستگی معمولا به دلایل مختلفی مانند ضربه، فشار، پوسیدگی و … رخ داده و در برخی از مواقع می‌تواند با درد و التهاب همراه باشد.
در بخش‌های قبلی به معرفی اقدامات مهمی که در زمان شکستگی دندان باید انجام دهید، پرداختیم. با این اقدامات می‌توانید آسیب واردشده را به حداقل برسانید و شرایط ترمیم و بهبود دندان را ارتقا دهید. شکستگی دندان در سطوح و مدل‌های مختلفی رخ می‌دهد که در قسمت‌های قبلی به آن‌ها پرداختیم. با داشتن اطلاعات کافی در این زمینه می‌توانید عملکرد بهتر و مناسب‌تری در این موقعیت داشته باشید.
