مهم‌ترین اقدامات برای دندان ترک خورده

آیا تابه‌حال با دندان ترک خورده روبه‌رو شده‌اید؟ منظور از دندان ترک خورده چیست؟ در هنگام مواجهه با دندان ترک خورده چه اقداماتی را باید انجام داد؟ در صورت عدم مراقبت صحیح، دندان‌های ما همواره در معرض آسیب‌های جدی قرار دارند که می‌تواند با درد و عفونت و علائم دیگر همراه باشد و ما را مجبور می‌کند تا به سراغ دندان‌پزشک برویم. یکی از این آسیب‌ها ترک‌خوردگی دندان‌ها است که احتمال رخ دادن آن برای هر کسی وجود دارد. چگونه می‌توان از ترک‌خوردگی دندان‌ها مواظبت کرد؟ برای پاسخ به تمام سؤالاتی که مطرح شد، در ادامه این مطلب از دکتر نفیسه امامی با ما همراه باشید.

منظور از دندان ترک خورده چیست؟

ترک‌خوردگی یکی از آسیب‌هایی است که در صورت عدم مراقبت صحیح دندان‌های شما را تهدید می‌کند. در واقع منظور از یک دندان ترک خورده، دندانی است که دچار شکستگی شده است. برای تشخیص این‌که دندان شما واقعا ترک خورده است یا نه، حتماً باید به دندان‌پزشک مراجعه کنید؛ زیرا امکان ترک‌خوردگی دندان‌ها به روش‌های مختلف وجود دارد و تشخیص ترک و چگونگی روش درمان آن تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند بزرگی و عمق ترک و محل آن است.

برای این‌که درمانی مؤثر را در مواجهه با این مشکل داشته باشید، لازم است که خیلی سریع برای مراجعه به یک دندان‌پزشک وقت بگیرید. در صورت عدم درمان سریع دندان ترک خورده با عفونت پالپ دندان روبه‌رو خواهید شد و باید ریشه آن را درمان کنید. در صورت عفونت استخوان و یا تقسیم دندان به دو قسمت، دندان‌پزشک مجبور به کشیدن دندان خواهد شد.

علت ترک خوردن دندان‌ها

عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد ترک در دندان‌های شما شوند که آشنایی با آن‌ها برای جلوگیری از این آسیب سودمند خواهد بود. این عوامل عبارتند از:

• گاز زدن به تکه‌های سفت غذا
• دندان‌قروچه بسیار شدید که موجب تحت فشار قرار دادن دندان‌ها می‌شود.
• تغییرات ناگهانی دمای دهان
• ضربه محکم به صورت
• دندان‌های عصب‌کشی شده به علت ضعیف بودن نسبت به سایر دندان‌ها
• ترمیم‌های عمیق دندان‌ها که باعث ضعیف شدن دندان می‌شوند.

انواع دندان ترک خورده و روش‌های درمان آن

ترک‌خوردگی دندان‌ها می‌تواند به روش‌های مختلفی باشد که با توجه به نوع ترک‌خوردگی، روش‌های درمانی را به کار می‌گیرند. در ادامه انواع ترک‌خوردگی دندان‌ها را معرفی می‌کنیم:

1. دندان خردشده
   خردشدگی دندان در صورتی اتفاق می‌افتد که شاهد جدا شدن بخش کوچکی از مینای دندان از گوشه دندان قدامی باشید. در این نوع شکستگی شما هیچ دردی را احساس نخواهید کرد. برای ترمیم دندان‌های خردشده یک پرکننده همرنگ دندان را به آن می‌چسبانند. در این حالت بهتر است که در اولین فرصت به نزد دندان‌پزشک بروید تا او با ترمیم دندان خردشده مانع از بدتر شدنش شود.
2. خطوط ترک
   خطوط ترک به‌ صورت ترک‌های ریزی هستند که تنها مینای خارجی دندان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در دندان‌های بزرگ‌سالان بیشتر این نوع ترک‌ها دیده می‌شود که هیچ دردی احساس نمی‌کنند. در صورتی که زیبایی دندان‌ها برایتان اهمیت داشته باشد، درمان خطوط ترک را انجام می‌دهند.
3. دندان ترک خورده
   دندان ترک خورده دارای یک ترک است که به ‌صورت عمودی از سطح جونده دندان تا ریشه ادامه دارد. در این حالت دندان خرد نشده و در صورت عدم درمان، ترک آن بیشتر خواهد شد. در صورت ادامه پیدا کردن ترک به زیرخط لثه و ریشه، دندان ضعیف‌تر خواهد شد. با تشخیص سریع این مسئله می‌توان دندان را حفظ کرد.
4. کاسپ شکسته
   به برآمدگی که روی سطح به هم خوردن دندان‌های خلفی وجود دارد، کاسپ می‌گویند و در برخی مواقع این کاسپ که در اطراف دندان‌های پرشده قرار دارد، دچار شکستگی خواهد شد. در مواردی نادر، شکستگی کاسپ می‌تواند به پالپ دندان آسیب برساند؛ اما در هنگام جویدن چیزی درد شدیدی را احساس خواهید کرد. در این مواقع دندان‌پزشک روی دندان مورد نظر یک روکش دندان قرار می‌دهد تا باعث محافظت سطح دندان‌ها در هنگام به هم خوردن به یکدیگر شود.

درمان ریشه دندان آسیب دیده در کلینیک دندانپزشکی دکتر نفیسه امامی

نشانه‌های دندان ترک خورده

از مهم‌ترین علائمی که می‌تواند نشان‌دهنده ترک خوردن دندان شما باشد، می‌توان به احساس درد در هنگام جویدن یا گاز گرفتن اشاره کرد. در صورت نفوذ ترک به پالپ یا نزدیک شدن به آن، احتمالاً دردی خفیف یا شدید را احساس خواهید کرد. این نوع درد بسته به نوع بیمار می‌تواند طولانی یا کوتاه‌مدت باشد.

از دیگر نشانه‌های دندان ترک خورده، حساس شدن دندان‌ها به غذاهای سرد، گرم و یا شیرین است. در صورت وجود دندان ترک خورده افراد برای چندین ماه با افزایش حساسیت روبه‌رو خواهند شد. البته در بیشتر مواقع، بسیار مشکل می‌توان دندان ترک خورده را تشخیص داد؛ زیرا درد آن قابل پیش‌بینی نخواهد بود.

نحوه شکافته شدن دندان

در صورتی که دندان ترک خورده درمان نشود، به احتمال زیاد با شکافته شدن دندان روبه‌رو خواهید شد. اگر برای درمان خیلی دیر اقدام کنید، شاهد جدا شدن دندان به دو قسمت جداشدنی خواهید بود. اگر دندان شکافته شود، در اطراف آن، لثه عفونت می‌کند. دندان شکافته در هنگام غذا خوردن بیشتر در معرض آسیب قرار دارد. اغلب حفظ دندان شکافته شده کار راحتی نیست؛ اما در برخی موارد بسته به وسعت و موقعیت ترک می‌توان آن را حفظ کرد.

شکستگی عمودی ریشه دندان چیست؟

شکستگی‌های عمودی ریشه، شامل ترک‌هایی می‌شوند که از ریشه به ‌صورت عمودی به سطح تیز دندان خواهند رفت. در این نوع شکستگی‌ها شما علائم چندانی را متوجه نمی‌شوید و از این رو خیلی سریع برای درمان آن اقدامی صورت نمی‌گیرد. با شکستگی عمودی ریشه، استخوان اطراف دندان دچار عفونت خواهد شد. اغلب دندان‌های دارای شکستگی عمودی ریشه باید کشیده شوند و نمی‌توان آن‌ها را نگه داشت؛ اما در برخی مواقع با کمک جراحی ریشه و حذف کردن ریشه دارای شکستگی می‌توان بخشی از دندان را حفظ کرد.

چگونگی درمان دندان ترک خورده

در صورت پیشروی ترک به داخل پالپ و برای این‌که بتوان دندان را حفظ کرد، لازم است تا ریشه درمان شود. بعد از آنکه ریشه درمان شد، دندان‌پزشک با قرار دادن تاج روی دندان، محافظت حداکثری از آن را ایجاد خواهد کرد. با کشیده شدن ترک به زیر خط لثه دیگر نمی‌توان آن را درمان کرد و چاره‌ای جز کشیدن دندان نخواهد بود. از این رو درمان سریع در این موارد از اهمیت بالایی برخوردار است.

روش‌های جلوگیری از ترک خوردن دندان

هیچ‌گاه کاملاً نمی‌توان از ترک خوردن دندان‌ها جلوگیری کرد؛ اما با رعایت راهکارهایی که در ادامه گفته می‌شود می‌توان از آسیب دندان‌ها در برابر ترک خوردن تا حد زیادی جلوگیری نمود:

در صورت عادت به دندان‌قروچه داشتن در شب‌هنگام حتماً از محافظ دهان مخصوص استفاده کنید.
اجسام سخت را با دندان‌های خود گاز نگیرید.
در صورت تمایل به انجام ورزش‌های تماسی، استفاده از محافظ دهان و ماسک محافظ الزامی است.

هزینه‌های مربوط به ترک خوردگی دندان
عوامل مختلفی روی هزینه‌های درمان ترک‌خوردگی دندان تأثیر می‌گذارند. برای مثال نوع درمانی که دندان‌پزشک مورد استفاده قرار می‌دهد، بسیار مهم است. توجه داشته باشید که هر چه دیرتر برای درمان دندان ترک خورده اقدام کنید، به دلیل بروز عوارض جانبی هزینه‌های شما بیشتر خواهد شد. در مورد هزینه‌های درمانی خود می‌توانید با دندان‌پزشک و تیم او مشورت کنید تا شما را به ‌طور کامل در جریان بگذارند.

اقدامات مراقبتی برای دندان ترک خورده
در صورتی که با یک دندان ترک خورده روبه‌رو هستید که به ‌سرعت نمی‌توانید برای درمان آن اقدام نمایید، بهتر است از اقدامات مراقبتی زیر پیروی کنید:

اگر دندان ‌شکسته شما باعث ایجاد دردهای شدید و غیرقابل‌تحمل می‌شود، مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن را مصرف کنید.
شستشوی دهان با آب‌نمک را فراموش نکنید.
در این مدت به سراغ مصرف غذاهای نرم بروید و از خوردن غذاهای سفت‌وسخت خودداری کنید.
اگر شکستگی شما یک لبه تیز ایجاد کرده است باید آن را با یک‌تکه آدامس بدون قند یا پارافین مومی پوشش دهید تا مانع از بریدن زبان و نواحی داخلی دهانتان شوید.

روش‌های ترمیم دندان شکسته

با توجه به میزان آسیب‌دیدگی، دندان‌پزشک برای درمان دندان ترک خورده از یکی از روش‌های زیر استفاده می‌کند. البته هزینه‌ای که شما می‌توانید پرداخت کنید و نظر خودتان در انتخاب روش درمان بی‌تأثیر نخواهد بود. روش‌های ترمیم دندان‌شکسته عبارتند از:

• پر کردن دندان و پانسمان
  با شکسته شدن یک تکه کوچک از مینای دندان، دندان‌پزشک ناحیه آسیب‌دیده را پر می‌کند. برای حفظ زیبایی دندان‌های جلویی از روش‌ باندینگ به ‌منظور ترمیم دندان ترک خورده با کامپوزیت استفاده می‌شود.
• روکش دندان
  با شکسته شدن بخش بزرگی از دندان یا پوسیدگی گسترده آن، دندان‌پزشک بخش آسیب‌دیده را تراشیده و آن را با روکش پوشش می‌دهد. روکش علاوه بر محافظت از دندان، ظاهر زیبایی به آن خواهد داد. جنس روکش‌ها می‌تواند از فلز، فلز تمام رزین، چینی ذوب‌شده یا تمام سرامیک باشد. روکش‌ها با جنس‌های مختلف دارای مزایای متفاوتی هستند که دندان‌پزشک شما را نسبت به این مزایا آگاه خواهد کرد.

همچنین برای بررسی بیشتر دلایل پوسیدگی دندان کلیک کنید و مطلب مورد نظر را مطالعه بفرمایید.

• عصب کشی دندان
  با شدید بودن شکستگی دندان و آسیب دیدن پالپ به ‌احتمال زیاد دندان شما نیاز به عصب‌کشی دارد. بعد از درمان ریشه دندان و پر کردن آن، روی آن را با یک روکش می‌پوشانند تا دندان تضعیف‌شده تحت محافظت قرار گیرد.
• ونیر دندان
  با شکسته شدن دندان جلویی از طریق لمینت یا وینر می‌توان زیبایی را به دندان آسیب‌دیده برگرداند. در این حالت از رزین یا مواد کامپوزیت پرسلن یک پوسته نازک ایجاد کرده تا تمام دندان را پوشش دهد و در صورت شکستگی دندان روکش باید ضخیم‌تر باشد.
• ایمپلنت دندان
  در شکستگی‌ها و ترک‌خوردگی‌های عمیق که تا زیر خط لثه رفته‌اند، هیچ راهی جز کشیدن دندان نیست و اصلاً نمی‌توان آن را حفظ کرد. با کشیدن دندان برای پر کردن جای خالی آن و حفظ زیبایی صورت می‌توان به سراغ ایپملنت رفت تا جایگزینی برای دندان کشیده شده ایجاد شود. ایمپلنت‌ها به دلیل کاشته شدن در استخوان فک ماندگاری بالایی دارند.

آیا بعد از درمان دندان ترک خورده باز هم باید نگران بود؟

اگر به ‌طور کامل، دندان کشیده شود و جایگزینی برای آن از طریق لمینت در نظر بگیرید، دیگر جای نگرانی نیست؛ اما اگر درمان ترک به‌ طور کامل انجام نشود، ترک به پیشرفت خود ادامه داده و باعث از بین رفتن دندان می‌شود. با قرار دادن روکش روی دندان ترک خورده می‌توان تا حد زیادی از آن مراقبت کرد؛ اما این باز هم به معنای بهبودی کامل نیست. از این رو، این‌که چه نوع درمانی را برای دندان ترک خورده انتخاب می‌کنید، بسیار اهمیت دارد تا از بدتر شدن و احساس درد در آینده جلوگیری شود.

جمع‌بندی

ما در این مقاله به ‌طور کامل درباره روش‌های مراقبتی و درمانی دندان ترک خورده توضیح دادیم. بهتر است قبل از هر چیز، به‌ خوبی از دندان‌های خود مراقبت کنید تا نیاز به استفاده از هیچ‌کدام از روش‌های ترمیمی نداشته باشید؛ اما اگر به این مشکل دچار شدید، توصیه می‌کنیم هر چه سریع‌تر به دندان‌پزشک مراجعه کرده و از او بخواهید تا بهترین روش ترمیم دندان ترک خورده را به کار بگیرد.